SSPF. Forever Young.
Jaarverslag 2021 - Stichting Shell Pensioenfonds
SSPF. Forever Young.

Jaarverslag 2021 - Stichting Shell Pensioenfonds

Dubbelinterview: Marijke Biewinga & Arnold Gast

“We willen zo duurzaam mogelijk een goed pensioen bieden”

Als er één onderdeel bij een pensioenfonds onder het vergrootglas ligt, dan is het maatschappelijk verantwoord beleggen. De (Europese) wetgever, de toezichthouder en de publieke opinie eisen op dat vlak steeds meer maatregelen. Legal Counsel Marijke Biewinga en Risk & Investment Officer Arnold Gast vertellen over de stappen die SSPF in 2021 heeft gezet. Een pad vol dialoog, dilemma’s en druk van buitenaf. 

Heeft de aandacht voor ESG-beleggen in 2021 niet te lijden gehad onder alle hectiek rond corona, stijgende inflatie en geopolitieke perikelen?

Arnold Gast: “Integendeel. De maatschappelijke druk om maatschappelijk verantwoord te beleggen nam ook in 2021 alleen maar verder toe. Denk aan rechtszaken zoals ook tegen Shell, en de acties van ngo’s als Milieudefensie die veel aandacht krijgen van de media. Je kunt als pensioenbelegger absoluut niet meer om dit thema heen.”

Marijke Biewinga: Daar komt bij dat de wetgeving duidelijk strenger en strikter is geworden. ESG-beleggen wordt steeds meer rule-based1 in plaats van principle-based.”

Hoe zie je dat concreet?

Marijke: “Op 10 maart 2021 werd de SFDR level 1-wetgeving van kracht, wetgeving die onderdeel uitmaakt van het Action Plan for Financing Sustainable Growth van de EU. Een van de doelen daarvan is om mogelijke greenwashing tegen te gaan. Die SFDR geeft zeer gedetailleerd weer aan welke rapportagevereisten op het gebied van ESG zowel pensioenfondsen als aanbieders van financiële producten moeten gaan voldoen. SFDR, wat staat voor Sustainable Finance Disclosure Regulation, gaat dus een stap verder dan het vrijwillig door SSPF in 2018 ondertekende IMVB-convenant (Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Beleggen). Met de ondertekening van dat convenant committeerde het fonds zich destijds zijn beleid wat betreft maatschappelijk verantwoord beleggen verder in te vullen, thema’s te kiezen en meer openheid te geven. In feite zorgt SFDR ervoor dat veel wat in het IMVB-convenant stond, juridisch wordt vastgelegd. Het is met name in de uitwerking zeer gedetailleerd en het heeft een meer verplichtend karakter.”

Arnold: “In maart hebben we een SFDR-verklaring opgesteld, waarmee we in feite kleur bekennen. Die verklaring is te vinden op onze website. De uitdaging voor ons was dat we gedurende 2021 moesten wachten op de finale SFDR level 2-wetgeving, die concreet aangeeft wat wij nou precies moeten gaan rapporteren; dan gaat het bijvoorbeeld om indicatoren voor de uitstoot en concentratie van CO2. Maar implementatie van die wetgeving is uitgesteld tot begin 2023. Al zijn de contouren van die wet voor 80% wel duidelijk, het zorgt nu voor veel onduidelijkheid in de pensioensector.” 

Arnold Gast: “Het gaat niet alleen om geld en rendement, maar ook om de wereld waarin je nu of later dat pensioen mag ontvangen”

SSPF belegt in grofweg 10.000 bedrijven… dus je moet kiezen. Hoe pakken jullie die dialoog en dat stemmen dan aan?

Arnold: ”Dat kunnen we inderdaad niet allemaal zelf. We werken daarvoor samen met EOS at Federated Hermes (EOS) die hierin gespecialiseerd is. Deze engagement services provider werkt namens een grote groep beleggers en heeft daardoor veel meer slagkracht dan wij in ons eentje zouden hebben. Voor alleen al de dialogen met bedrijven heeft Hermes EOS dertig engagement-specialisten in dienst. Hun werkwijze, manier van communiceren en opvattingen passen erg goed bij de onze. Tenslotte leveren zij in het verlengde van hun dialogen, stemadviezen en voorstellen voor aandeelhoudersvergaderingen. Om zijn invloed aan te wenden en de dialoog kracht bij te zetten, worden die door SSPF overgenomen.”

In 2020 vroeg SSPF aan de deelnemers welke Sustainable Development Goals (SDG’s) zij belangrijk vinden. Hoe vertalen jullie die voorkeuren naar EOS?

Marijke: “De vier SDG’s die uit die enquête naar voren kwamen, met ‘betaalbare en duurzame energie’ op de eerste plaats, zijn door EOS opgenomen in het engagement plan, waardoor zij dit onderwerp actief aanmoedigen bij de bedrijven waarin we beleggen. De SFDR-wetgeving gaat onder meer stimuleren dat zowel EOS als wij meetbaar gaan rapporteren, hoe we met onze beleggingen en onze invloed concreet scoren op die SDG’s.”  

Waar hebben jullie vooral discussie over?

Arnold: “Hoe dieper je in dit onderwerp duikt, hoe complexer de discussies worden. Neem aardgas. In hoeverre is dat nou groen of niet? Natuurlijk is gas niet vrij van CO2-uitstoot, maar het is wel beter dan kolen. En hoe groen is kernenergie?”

Marijke: “Wat we bij die discussies niet uit het oog verliezen, is waar we het uiteindelijk voor doen: op lange termijn een goed pensioen bieden aan onze deelnemers, op een zo duurzaam mogelijke wijze. En daar transparant over communiceren.”

Arnold: “Het gaat niet alleen om geld en rendement, maar ook om de wereld waarin je nu of later dat pensioen mag ontvangen. We willen met onze beleggingen allereerst de risico’s op en van onze beleggingen op ESG-factoren beter beheersen.”   

Maar wat als een belegging goed is vanuit ESG-oogpunt, maar slecht vanuit het perspectief van rendement of risico? Waaraan geeft SSPF dan prioriteit? 

Arnold: Naar“de overtuiging van het bestuur zal een hoog rendement van bedrijven met een zwak ESG-profiel op lange termijn geen standhouden en niet opwegen tegen de risico’s die je ermee loopt. Ook daarom is het belangrijk door middel van engagement de ESG-cultuur en prestaties van bedrijven waarin SSPF belegt te verbeteren. Omgekeerd zullen we niet beleggen in bedrijven louter omdat ze een goed ESG-profiel hebben; we kijken altijd ook naar risico en rendement. Goede ESG-prestaties en een goede verhouding tussen risico en rendement gaan heel goed samen.”

Marijke: “Daarbij vind ik het wel een mooie ontwikkeling dat dit onderwerp binnen ons bestuur steeds meer en beter bespreekbaar is. In 2021 hebben alle bestuursleden een uitgebreide ESG-training gevolgd.”

Marijke Biewinga: “De wetgeving is duidelijk strenger en strikter geworden; ESG-beleggen wordt steeds meer rule-based in plaats van principle-based”

In 2020 belandden zes bedrijven waarin was geïnvesteerd op de uitsluitingslijst van SSPF. Hoeveel waren dat er in 2021?

Arnold: “Drie. Voor deze bedrijven gold dat we, via EOS, geen enkel uitzicht hadden op een effectieve dialoog. Dan moet je op een gegeven moment doorpakken en de aandelen verkopen. In principe doen we dat liever niet, want dan verlies je iedere invloed op zo’n bedrijf. We screenen ieder kwartaal al onze beleggingen op mogelijke controverses, zowel vanuit EOS als SAMCo. Zo kunnen we werken vanuit twee invalshoeken, mede omdat ze met verschillende datasets werken. Waar we controverses zien, onderzoeken we met EOS in hoeverre er nog ruimte is voor vruchtbare dialoog. Dat bepaalt of een belegging al dan niet op onze uitsluitingslijst komt. Dan wegen we vervolgens nog wel af wat het effect kan zijn van een uitsluiting: gaat het bijvoorbeeld over de slechte arbeidsomstandigheden in een bedrijf, dan help je die werknemers er echt niet mee als onze aandelen terechtkomen in handen van een belegger die zich daar niet om bekommert.”

Marijke: “Het feit dat we in 2021 ‘slechts’ drie bedrijven hebben uitgesloten, illustreert onze werkwijze waarbij we zo lang mogelijk inzetten op engagement en voting. Want zodra je weg bent, verlies je iedere invloed.”   

Hoe vaak heeft jullie engagement gezorgd voor aantoonbaar duurzame effecten?

Marijke: “Dat blijkt in praktijk heel lastig meetbaar en gaat vaak over het invoeren of aanpassen van beleid. Een bedrijf zal niet snel zeggen dat ze iets hebben veranderd, omdat de aandeelhouders dat wilden. Vanuit EOS krijgen we overigens wel cijfers als de druk vanuit aandeelhouders positief effect heeft gehad op bijvoorbeeld de diversiteit binnen een Raad van Bestuur of op een gelijkere betaling tussen mannen en vrouwen. Overigens kan het fonds noch EOS op alle onderwerpen de dialoog aangaan. Het fonds heeft op basis van een risicoanalyse en haar gekozen thema’s prioriteiten gesteld. EOS geeft hieraan met haar engagement beleid zo goed mogelijk invulling. Het rapporteren van de ontwikkeling op duurzaamheidskenmerken onder SFDR gaat hopelijk een goede indruk geven van het effect van onze engagement.”

Laten we de vraag anders stellen: Hoe willen jullie in de toekomst door ESG-beleggen bijgedragen aan verbetering van ESG-factoren?

Arnold: “We willen de komende jaren sterker inzetten op de ESG-uitkomsten van onze beleggingen, dus op insluiten in plaats van uitsluiten, als bedrijven goed bezig zijn, best-in-class  in een sector, etc. Op die manier kun je inderdaad bijdragen aan bijvoorbeeld de energietransitie of betere sociale omstandigheden.”

Hoe doet SSPF het qua ESG-beleggen vergeleken met andere pensioenfondsen?

Marijke: “Dat is voor SSPF geen doel op zich, we zijn geen concurrenten. Maar we werken wel mee aan de ranking van VBDO, de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling. Dat geeft goed vergelijkingsmateriaal en verbeterstappen. In VBDO’s jaarlijkse ESG-ranking van vijftig pensioenfondsen zijn we in twee jaar tijd opgeschoven van de achterhoede naar plek 25. Een mooie prestatie als je bedenkt dat VBDO de duurzame lat steeds hoger heeft gelegd en de andere pensioenfondsen ook niet hebben stilgezeten. Waar we die sprong aan hebben te danken? Vooral aan de invulling van onze engagement en voting.” 

Arnold: “Daarnaast hebben we afgelopen jaar de toepassing van op maat gemaakte ESG-benchmarks voor aandelen, credits en high yield-beleggingen verder uitgebreid.”     

Wat staat er zoal op SSPF’s, ESG-agenda voor 2022?

Arnold: “We willen heel duidelijk ons eigen verhaal gaan formuleren, waarin we uitleggen waar we als SSPF echt voor staan, met ESG-beleggen. We willen de komende jaren sterker inzetten op de ESG-uitkomsten van onze beleggingen, dus op insluiten in plaats van uitsluiten, als bedrijven goed bezig zijn, best-in-class zijn in een sector, etc. Op die manier kan je inderdaad bijdragen aan bijvoorbeeld de energietransitie of betere sociale omstandigheden. Zie het als een verdieping.  En in het verlengde daarvan willen we het beleid verder concretiseren door KPI’s te formuleren, te beginnen op het gebied van klimaat, zodat we daar in de toekomst nog beter op kunnen sturen.”

1 Rule-based gaat uit van zoveel mogelijk regels om het gedrag te beïnvloeden en principle-based gaat juist uit van weinig regels en vooral focus op de relevante principes.vastgesteld worden.