“Het was een zeer bewogen jaar”

Dit jaar niet het gebruikelijke voorwoord, maar een open gesprek tussen bestuurslid Fridoline van Binsbergen-Stierum en voorzitter Martin ten Brink over de coronapandemie, maatschappelijk verantwoord beleggen en nieuwe uitdagingen.

Fridoline: “Je bent in juli gestart als bestuursvoorzitter, midden in de coronacrisis. Was dat niet lastig?”

Martin: “Dat viel heel erg mee. Ik heb het geluk gehad dat ik al een aantal bestuursleden kende vanuit mijn vorige baan. Daardoor ben ik niet helemaal in het diepe gegooid. De stap die jij hebt gezet, lijkt me veel spannender: je baan opzeggen om voor jezelf te beginnen als consultant.”

Fridoline: “Na zeventien jaar vond ik het zeker spannend om Shell te verlaten. Daarbij zijn het natuurlijk uitdagende tijden. Toch ben ik heel opgetogen en geniet ik volop van deze nieuwe uitdaging. Ik zie het als een frisse start na het afgelopen coronajaar. Hoe kijk jij terug op 2020?”

Martin: “Het was een zeer bewogen jaar. Een jaar waarin de wereldeconomie een enorme dreun heeft gekregen. De verwachte krimp in 2020 is 4 procent. Ter vergelijking: dat is nu al meer dan de krimp die we zagen tijdens de financiële crisis in 2008-2009.”

Fridoline: “Wat ik heel impactvol vind, is dat landen wereldwijd hun grenzen sluiten om de eigen mensen te beschermen en het zorgsysteem overeind te houden. Het transport stopt, medewerkers kunnen niet meer naar hun werkplek. Alles staat stil.”

Martin: “De impact van corona is zonder meer uitzonderlijk te noemen. Wel verschilt het per sector: de luchtvaart, horeca en het toerisme zijn keihard geraakt, terwijl techbedrijven het juist goed doen. Daarnaast zijn er grote onderlinge verschillen per land.”

Fridoline: “Ik denk dat veel mensen zich afvragen wat de coronacrisis voor hun pensioen betekent.”

Martin: “De centrale banken hebben hun monetaire beleid nog meer verruimd, waardoor de rente verder is gedaald. Hierdoor is onze dekkingsgraad (de verhouding tussen het vermogen en de pensioenverplichtingen) flink omlaaggegaan en kunnen de pensioenen dit jaar helaas niet worden geïndexeerd. Onze beleggingen zijn wel stabiel gebleven; de aandelenmarkt heeft zich na de eerste golf snel hersteld.”

“De betrokkenheid en kennis van de deelnemers vergroten, zie ik als één van de belangrijkste uitdagingen”
—Martin ten Brink

Fridoline: “Door het snelle herstel van de aandelenmarkt hebben veel mensen het gevoel dat de schade wel meevalt, terwijl ik denk dat er nog een klap komt. Aan de andere kant houd ik niet van doemdenken. We moeten hoop houden op een goede afloop. Heeft de coronacrisis wat jou betreft ook positieve kanten?”

Martin: “Naast de economische gevolgen en het ongekende persoonlijke leed waar ook onze deelnemers mee te maken hebben, zijn er ook enkele lichtpuntjes. Er is meer aandacht voor de medemens. Denk aan de vele initiatieven die zijn opgezet voor mensen die er alleen voor staan.”

Fridoline: “Door deze crisis lijkt iedereen meer te beseffen dat de maatschappij iets is om zuinig op te zijn. De zorg, het klimaat… het zijn belangrijke voorwaarden om goed te kunnen blijven leven op deze aardbol. Wat dat betreft heeft deze crisis mensen wakker geschud.”

Martin: “Een ander positief punt is het werken op afstand. Door de uitstekende digitale infrastructuur in Nederland gaat dat zeer soepel en wordt het door de meeste mensen erg gewaardeerd.”

Fridoline: “Binnen het bestuur gaat het ook voorspoedig. Ik ben echt onder de indruk van de veerkracht en efficiency van het team. Toch vind ik een wandelafspraak op z’n tijd wel prettig.”

Martin: “Zeker. Ik vind het spijtig dat het niet mogelijk is om alle bestuursleden fysiek bij elkaar te brengen. Vooral omdat er veel wisselingen zijn geweest. Hopelijk is het in het tweede kwartaal weer mogelijk en kan de ‘onboarding’ van nieuwe leden fysiek plaatsvinden.”

Fridoline: “Het afgelopen jaar is er een Pensioenakkoord bereikt tussen de overheid en centrale organisaties van sociale partners. Ik merk in mijn omgeving dat over de concrete uitwerking binnen SSPF best veel vragen zijn.”

Martin: “Het Pensioenakkoord bestaat uit veel aspecten. Dat maakt het complex. Het belangrijkste is, dat er voor toekomstige pensioenopbouw van de actieve deelnemers een beschikbare premieregeling wordt voorgeschreven, waarbij de hoogte van het pensioen gekoppeld is aan het beleggingsrendement. Pensioen wordt daardoor minder zeker, maar wel betaalbaarder. Daarnaast wordt de premie verplicht leeftijdsonafhankelijk. Voor reeds opgebouwd pensioen en ingegane uitkeringen maakt het Pensioenakkoord het voor sociale partners mogelijk om af te zien van omzetting (‘invaren’) in een beschikbare premieregeling als dit leidt tot grote onevenwichtige uitkomsten voor groepen deelnemers. Gesloten pensioenfondsen en fondsen met een sponsorgarantie worden daarbij als voorbeeld genoemd. Het is uiteindelijk aan de sociale partners om besluiten te nemen over zowel toekomstige opbouw als over de vraag wat er gaat gebeuren met reeds bestaande pensioenen. Dit zal naar verwachting op z’n vroegst in 2022 plaatsvinden als de wetgeving is afgerond.”

Fridoline: “Ik ben benieuwd wat er uit de gesprekken tussen Shell en de COR (Centrale Ondernemingsraad) gaat komen. Zij zijn nu aan zet om samen tot een nieuwe pensioenregeling te komen die aansluit op de nieuwe pensioenwetgeving.”

Martin: “De keuzes die zij maken, zijn voor het bestuur zeer bepalend. Wel is het aan ons om vast te stellen of de nieuwe regeling uitvoerbaar en uitlegbaar is en of de belangen van alle deelnemers evenwichtig worden gewogen.”

Fridoline: “Een ander belangrijk agendapunt dit jaar is het vertalen van de resultaten van de ALM-studie (een analyse van het strategische beleid, red.).”

Martin: “Ik vind het heel goed dat er elke drie jaar een ALM-studie wordt uitgevoerd. Want je ziet het: de wereld verandert continu. Zodra alle resultaten bekend zijn, kunnen we het beleggingsbeleid aanscherpen.”

Fridoline: “Wat ik heel fijn vind, is dat alle bestuursleden met hun beleggingsovertuigingen op één lijn zitten. We willen allemaal een waardevast pensioen realiseren voor de deelnemers, maar wel op een maatschappelijk verantwoorde manier.”

Martin: “SSPF heeft, als beheerder van een aanzienlijk vermogen, een verantwoordelijkheid voor de manier waarop zij belegt. We hebben grote stappen gezet op het gebied van maatschappelijk verantwoord beleggen (ESG) en dat wordt ook opgemerkt. In de ranglijst van VBDO (Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling) hebben we onze middenpositie weten te behouden.”

Fridoline: “Het is mooi om te zien dat bedrijven die duurzaam opereren het ook beter doen op de beurzen. Gelukkig beseffen onze deelnemers dat ook en steunen ze onze duurzaamheidskeuzes. Nu moeten we er nog voor zorgen dat pensioen ‘top of mind’ wordt…”

Martin: “Dat zie ik als één van onze belangrijkste uitdagingen: de betrokkenheid en kennis van deelnemers vergroten. Ik heb veel vertrouwen in ons nieuwe communicatiebeleid waarin we focussen op transparantie (heldere boodschap), bewustzijn (wat betekent dat voor mij?) en perspectief (aanzetten tot handeling).”

Fridoline: “Vooral dat laatste wordt steeds belangrijker. Met de komst van het nieuwe pensioenstelsel is de tijd van achterover leunen echt voorbij. Je moet tijdens je loopbaan al keuzes maken.”

Martin: “Daarom vind ik het ook zo goed dat deelnemers tegenwoordig kunnen beeldbellen als ze vragen hebben over hun pensioen. Maar ik verwacht bijvoorbeeld ook dat het nieuwe administratiesysteem van onze pensioenuitvoerder dat in de maak is, zal bijdragen aan meer transparantie en beter inzicht.”

Fridoline: “Heb je ook persoonlijke doelen voor dit jaar?”

Martin: “Gezond leven en gezond blijven. Daarnaast hoop ik een stukje van 2020 in te kunnen halen. Reizen, culturele evenementen bezoeken, genieten van een hapje en drankje buiten de deur... En jij?”

Fridoline: “Naast gezond blijven met mijn dierbaren, hoop ik op meer groente en fruitopbrengst uit mijn moestuin. Dus mooi weer gewenst!”